1ο φύλλο

κείμενο 1 [πείθουσι ἐπὶ μισθῷ]

Προσοχή: Στο τέλος του σεναρίου θα κληθείτε να διατυπώσετε άποψη αν ηθικά καταδικαστέες συμπεριφορές, όπως ο χρηματισμός και η κλοπή είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων συνθηκών και έλλειψης παιδείας ή οφείλονται σε εγγενή χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης.

Σύντομη εισαγωγή: το κείμενο του Ηρόδοτου (485-421/415 π.Χ.) αναφέρετε στην ναυμαχία στο Αρτεμίσιο που έγινε ταυτόχρονα με τη μάχη στις Θερμοπύλες (480 π.Χ.). Είμαστε στη στιγμή που οι Έλληνες αντιλαμβάνονται το μέγεθος που έχει ο στόλος των Περσών (Ξέρξης). Ο Σπαρτιάτης  Ευρυβιάδης είναι αρχηγός  του ελληνικού στόλου και ο Θεμιστοκλής είναι ναύαρχος των Αθηναίων.

Τότε δὲ οὗτοι οἱ καὶ ἐπ᾽ Ἀρτεμίσιον Ἑλλήνων ἀπικόμενοι ὡς εἶδον νέας τε πολλὰς καταχθείσας ἐς τὰς Ἀφέτας καὶ στρατιῆς ἅπαντα πλέα, ἐπεὶ αὐτοῖσι παρὰ δόξαν τὰ πρήγματα τῶν βαρβάρων ἀπέβαινε ἤ ὡς αὐτοὶ κατεδόκεον, καταῤῥωδήσαντες δρησμὸν ἐβουλεύοντο ἀπὸ τοῦ Ἀρτεμισίου ἔσω ἐς τὴν Ἑλλάδα. Γνόντες δὲ σφέας οἱ Εὐβοέες ταῦτα βουλευομένους ἐδέοντο Εὐρυβιάδεω προσμεῖναι χρόνον ὀλίγον, ἔστ᾽ ἂν αὐτοὶ τέκνα τε καὶ τοὺς οἰκέτας ὑπεκθέωνται. Ὡς δ᾽ οὐκ ἔπειθον, μεταβάντες τὸν Ἀθηναίων στρατηγὸν πείθουσι Θεμιστοκλέα ἐπὶ μισθῷ τριήκοντα ταλάντοισι, ἐπ᾽ ᾧ τε καταμείναντες πρὸ τῆς Εὐβοίης ποιήσονται τὴν ναυμαχίην.

Ὁ δὲ Θεμιστοκλέης τοὺς Ἕλληνας ἐπισχεῖν ὧδε ποιέει· Εὐρυβιάδῃ τούτων τῶν χρημάτων μεταδιδοῖ πέντε τάλαντα ὡς παρ᾽ ἑωυτοῦ δῆθεν διδούς.

 Ηρόδοτος, Ἱστοριῶν ὀγδόη ἐπιγραφομένη Οὐρανία (Η΄, 4-5)

λεξιλόγιο

* πλέα (ὁ πλέως, ἡ πλέα, τὸ πλέων): πλήρης, γεμάτος

* δρασμός: ο (ιων. δρησμός), απόδραση δραπέτευση.

* καταρρωδῶ, έω: (ιων. τ. τού κατορρωδῶ) φοβάμαι πολύ, τρομάζω

* ὑπεκθέωνται, ὑπεκθῶνται: γ΄πληθυντικό, υποτακτική, αόριστος β΄, μέση φωνή του ὑπεκτίθεμαι: και σπάν. ενεργ. τ. ὑπεκτίθημι (για πρόσ. ή πράγμ.) μεταφέρω σε ασφαλή τόπο, φυγαδεύω, απομακρύνω από κίνδυνο

Μπορείτε να βρείτε και όποιες άλλες λέξεις θέλετε στο https://greek_greek.enacademic.com/

Ερωτήσεις

Από τον κόσμο

1. Στοιχεία για την ναυμαχία στο Αρτεμίσιο α. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Battle_of_Thermopylae_and_movements_to_Salamis_and_Plataea_map-el.svg

β. https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/maxes/artemisio1.htm

και εδώ: Κυρτάτα Δ. Ι.,  Ράγκου Σπ. Ι. 2010. Η Ελληνική Αρχαιότητα: Πόλεμος - Πολιτική – Πολιτισμός, Θεσσαλονίκη: ΙΝΣ, σελ. 137-139 γ. https://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/arxaiotita/page_027.html. 

Κάνε αναζήτηση, με την επιλογή που σου δίνει ο περιηγητής, της λέξης «Αρτεμίσιο».

Στο κείμενο

Απαντήστε στις ερωτήσεις με βάση το κείμενο του Ηρόδοτου

2. Τι είδαν (εἶδον) οι Έλληνες που βρίσκονται στο Αρτεμίσιο;

3. Πώς εξελίσσονται τα πράγματα (πρήγματα);

4. Τι σκέφτονταν (ἐβουλεύοντο) να κάνουν;

5. Ποιες είναι οι κινήσεις που κάνουν οι Ευβοείς; Τι ζητάν (ἐδέοντο); Γιατί; Από ποιον; Τι θέλουν να εξασφαλίσουν; Σε ποιον πηγαίνουν στη συνέχεια; Με ποιον τρόπο πείθουν;

6. Τι έκανε ο Θεμιστοκλής;

7. Κρίνετε θετικά και αρνητικά τη στάση του Ευρυβιάδη και τις ενέργειες του Θεμιστοκλή. Κρίνετε θετικά και αρνητικά τις ενέργειες που έκαναν οι Ευβοείς.

Στη λέξη

8. Στο κείμενο υπάρχουν τύποι λέξεων που διαφέρουν από τους τύπους της αττικής διαλέκτου που διδάσκονται στο σχολείο. Να εντοπίσετε και να «διορθώσετε»:

8α. τέσσερις λέξεις που έχουν ασυναίρετες ακολουθίες φωνηέντων.

8β. τέσσερις περιπτώσεις χρήσης του /η/ αντί για το /α/

8γ. δύο περιπτώσεις στις οποίες θα έπρεπε να υπάρχει τροπή του /π/ σε /φ/ (εξαιτίας του δασέως φωνήεντος που ξέρουμε ότι ακολουθεί).

9. Χαρακτηρίστε συντακτικά τη μετοχή «καταχθείσας». Δικαιολογήστε τον χαρακτηρισμό.

10. Χαρακτηρίστε συντακτικά το απαρέμφατο «προσμεῖναι». Δικαιολογήστε τον χαρακτηρισμό.

11. Βρείτε και χαρακτηρίστε γραμματικά τον τύπο της προσωπικής αντωνυμίας που υπάρχει στο κείμενο (προσοχή στην ασυναίρετη ακολουθία φωνηέντων).

12. Βρείτε και χαρακτηρίστε γραμματικά την παθητική μετοχή που υπάρχει στο κείμενο (πρόκειται για μετοχή του ρήματος κατάγω).

13. Δείτε και θυμηθείτε τα συνηρημένα ρήματα στη Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής

https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/642/4122,18976/

Αναστοχασμός

14. Τα γραμματικά στοιχεία της ιωνικής διαλέκτου που εντοπίσατε στο κείμενο σάς εμπόδισαν να το κατανοήσετε;

15. Ποια θέση έχουν στη σχολική διδασκαλία οι διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής; Εξηγήστε σύντομα τη διαπίστωσή σας.

16. Νιώσατε να κερδίζετε κάτι συγκρίνοντας γραμματικούς τύπους με τη γραμματική της αττικής διαλέκτου την οποία διδάσκεστε στο σχολείο;

Βασίλης Συμεωνίδης

simeonidis22@yahoo.gr