3ο φύλλο
κείμενο 3 [ὡς κακῶς κλέπτοντας τιμωροῦνται]
Προσοχή: Στο τέλος του σεναρίου θα κληθείτε να διατυπώσετε άποψη αν ηθικά καταδικαστέες συμπεριφορές, όπως ο χρηματισμός και η κλοπή είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων συνθηκών και έλλειψης παιδείας ή οφείλονται σε εγγενή χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης.
Σύντομη εισαγωγή: ο Ξενοφώντας (περ. 427 π.Χ.-355 π.Χ.) έγραψε για το πολίτευμα της Σπάρτης. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά της σπαρτιατικής εκπαίδευσης που θεσμοθέτησε ο Λυκούργος ήταν και η εξάσκηση να κλέβουν χωρίς να συλλαμβάνονται.
Δῆλον δ᾽ ὅτι τὸν μέλλοντα κλωπεύειν καὶ νυκτὸς ἀγρυπνεῖν δεῖ καὶ μεθ᾽ ἡμέραν ἀπατᾶν καὶ ἐνεδρεύειν, καὶ κατασκόπους δὲ ἑτοιμάζειν τὸν μέλλοντά τι λήψεσθαι. Ταῦτα οὖν δὴ πάντα δῆλον ὅτι μηχανικωτέρους τῶν ἐπιτηδείων βουλόμενος τοὺς παῖδας ποιεῖν καὶ πολεμικωτέρους οὕτως ἐπαίδευσεν. Εἴποι δ᾽ ἂν οὖν τις, τί δῆτα, εἴπερ τὸ κλέπτειν ἀγαθὸν ἐνόμιζε, πολλὰς πληγὰς ἐπέβαλλε τῷ ἁλισκομένῳ; Ὅτι, φημὶ ἐγώ, καὶ τἆλλα, ὅσα ἄνθρωποι διδάσκουσι, κολάζουσι τὸν μὴ καλῶς ὑπηρετοῦντα. Κἀκεῖνοι οὖν τοὺς ἁλισκομένους ὡς κακῶς κλέπτοντας τιμωροῦνται.
Ξενοφών, Λακεδαιμονίων πολιτεία 2, 7-8
λεξιλόγιο
Αναζητήστε λέξεις που σας δυσκολεύουν στο λεξικό που θα βρείτε εδώ: https://greek_greek.enacademic.com/
Ερωτήσεις
Από τον κόσμο
1. Για την αγωγή των νέων στη Σπάρτης μπορείς να πας εδώ: Κυρτάτα Δ. Ι., Ράγκου Σπ. Ι. 2010. Η Ελληνική Αρχαιότητα: Πόλεμος - Πολιτική – Πολιτισμός, Θεσσαλονίκη: ΙΝΣ, σελ. 65-73 https://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/arxaiotita/page_015.html.
Κάνε αναζήτηση, με την επιλογή που σου δίνει ο περιηγητής, της λέξης «αγωγή».
Στο κείμενο. Δεν θα το μεταφράσετε, απλώς απαντήστε στις ερωτήσεις.
Β2. Τι πρέπει να κάνει όποιος θέλει να κλέψει; Βρείτε τα τέσσερα απαρέμφατα που ενώνονται παρατακτικά και απαντούν στην ερώτηση.
Β3. Ποιο αποτέλεσμα είχε στον χαρακτήρα των νέων η εξάσκηση στην κλοπή;
Β4. Ποια αντίφαση θα μπορούσε να εντοπίσει κάποιος (εἴποι ἂν τις) σχετικά με την εξάσκηση στην κλοπή;
Β5. Πώς εξηγείται ότι οι Σπαρτιάτες τιμωρούν όποιον πιάνεται να κλέβει;
Β6. Δύο λέξεις του κειμένου έχουν σβηστεί. Να φανταστείτε τη σημασία τους ανάλογα με τα συμφραζόμενα (Πρόκειται για τις λέξεις μηχανικωτέρους και κολάζουσι, που μπορούν να απαληφθούν και να εμφανίζονται εφόσον ζητηθεί· βέβαια μπορεί να επιλέγούν άλλες λέξεις).
Στη λέξη
Β7. Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε συντακτικά τα απαρέμφατα του κειμένου (οχτώ απαρέμφατα).
8. Δημιουργήστε ένα αρχείο παρουσίασης (προτιμήστε, αν γίνεται, ελεύθερο ανοιχτό λογισμικό). Θα έχει μία (1) διαφάνεια τίτλου και τουλάχιστον ακόμη πέντε (5) διαφάνειες για κάθε περίπτωση
(Αν θέλετε κάτι πιο σύνθετο δοκιμάστε να κάνετε έναν εννοιολογικό χάρτη στο https://bubbl.us, usrmn: dialogos, pswrd: ______):
α. το απαρέμφατο ως αντικείμενο https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/521/3395,13692/
β. το απαρέμφατο ως υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/521/3395,13694/
γ. το υποκείμενο του απαρεμφάτου https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/521/3398,13708/ ταυτοπροσωπία/ ετεροπροσωπία
δ. τη λειτουργία του έναρθρου απαρεμφάτου https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/521/3398,13719/
ε. τη λειτουργία του άναρθρου απαρεμφάτου https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/521/3398,13719/
Δείτε έναν συγκεντρωτικό πίνακα για το απαρέμφατο https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/521/3398,13721/
Επίσης, μπορείτε να δείτε:
Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας που έχει η Πύλη
https://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_038.html
Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής (του Α.Β. Μουμτζάκη) σελ. 89-104
https://users.sch.gr/symfo/sholio/arhea/v/sintaktiko_m.pdf
Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής (του Αχιλλέα Τζάρτζανου), σελ. 147-154
https://users.sch.gr/symfo/sholio/arhea/v/sintaktiko_tza.pdf
Β9. Βρείτε και αναγνωρίστε στο κείμενο τους τύπους συνηρημένων ρημάτων (πέντε λέξεις).
10. Ξαναδείτε και θυμηθείτε τα συνηρημένα ρήματα στη Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής
https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/642/4122,18976/
Β11. Ποιες άκλιτες λέξεις και κυρίως μόρια, εντοπίζετε στο κείμενο; Πώς τις αντιμετωπίζετε συνήθως στη μετάφραση;
Αναζητήστε τη σημασία τους εδώ: https://greek_greek.enacademic.com/
12. Δείτε έναν λειτουργικό πίνακα των μορίων εδώ https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/moria.htm. Προσέξτε το μόριο «γὲ».
Επίσης, δείτε για τα άκλιτα μέρη του λόγου στην Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής εδώ: https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/642/4122,18981/
και ειδικά για τα μόρια στις Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας εδώ https://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_055.html
13. Εξηγήστε ποιες είναι γραμματικά οι παρακάτω λέξεις του κειμένου: τἆλλα, κἀκεῖνοι. Πώς εξηγείται η μορφή τους;
14. Δες το φαινόμενο της κράσης εδώ: https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/642/4120,18949/
Β15. Να εντοπίσετε στο κείμενο και να αναγνωρίσετε γραμματικά έναν ρηματικό τύπο σε χρόνο μέλλοντα.
Χρησιμοποιήστε το Κλιτικό Λεξικό της αρχαίας: https://www.lexigram.gr/lex/arch/#Hist0 για να δείτε το ρήμα συνολικά ώστε να μπορείτε να σχηματίσετε κάθε τύπο μόνοι σας.
Αναστοχασμός
16. Σκεφτείτε με ποιον τρόπο μεταφράσατε κάθε απαρέμφατο του κειμένου.
17. Σκεφτείτε με ποιον τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε λέξεις που δεν ξέρουμε χωρίς να κολλήσουμε» στην προσπάθειά μας να μεταφράσουμε ένα αδίδακτο κείμενο.
απαντήσεις στο 3ο φύλλο (2η ομάδα)
Δεν βρέθηκαν σχόλια.